Блог
Жуванди
Хъсанвал садрани рекьидач, писвал рикIелай фидач.
Лезги халкьдин мисал
Редакциядиз атай са лезги бизнесменди лагьана:
- Заз жуван авай-авачир са гададин мехъерик лезги маничийри иштиракна кIандай. Кассетадихъ яб
акалайла кьве руша лугьузвай «Перизада» маниди зи рикI юзурна, гьиссерал звал гъана. Маса маниярни хъсандиз лугьузвай
абуру. Заз мехъер Бакудин виридалайни хъсан имаратда ийиз кIанзава. Иниз Азербайжандин вири машгьур манияр
лугьузвайбуруз эверда. Анжах лезги маничиярни авачиз жедач. Мехъерик хуьряй зи диде-буба, бадени
къвервал я. Къуй абуруз хайи чIалал манияр ван хьана, хвеши хьурай. Иерни я эхир чи макьамар.
Бизнесменди маничи рушарин телефондин нумраяр кхьена хъфидайла зазни мехъерик теклифна:
- Куьн мехъерик хьун зи хизандин мурад я. Куьн хьтин багьа мугьманди мярекат абурдал гъида. Куьне мехъерик я пул
вегьин, яни паяр гъун герек туш, лезгидалди са тост лагьайтIа, дуьньядай я чаз
Мехъер жедалди кьуд-вадра зенг авуна касди заз, татайтIа инжиклу жеда гьа, лагьана. Мад вучда кьван.
Эверай чкадиз тефена акъвазмир лагьанвайди я бубайри. Бакудин «Сары гелин» имаратда вири «гъетер» авай. ЦIиргъина
аваз манияр лугьузвай абуру. Фонограммадин ванцIи япар биши ийизвай. Бакудин адетдин мехъеррикай сад тир им. Садаз
лугьузвай гаф муькуьдаз ван къвезвач лугьуз мугьманри я незвай, яни кьуьлзавай. Лезги манийрихъ цIигелбуру чи
маничийрилай вил алудзавачир. Ингье абурал нубат гьалтзавачир. Сятдин цIудан зур хьайила, арачиди
микрофон лезги рушарив вугана. Къегьненан кьил кукIвардай хьтин гурлу ванерилай кьулухъ залдиз чкIай «Перизададин»
авазри Шагь дагъдин шагьварди хьиз рикIер серинарна. Зал са легьзеда секин, верцIи гьавада гьатна. Ацукьнавайбуру кIвачел
къарагъна рушар юкьва туна. Тек лезгияр ваъ, вири мугьманар кьуьлиз эгечIна. Ахпа рушари маса манийрал илигна: «Пейкер
баха», «Даллай», «Шамил атана»…
Мехъерин иесидин 90 йиса авай бадеди маничийриз темен-тавал авуна, шерзум ванцIелди лагьана:
- Дидед чIалал мани лугьузвай куь сивиз кьий.
Рушар чпиз чара авунвай вахт тамам хьана межлисдай экъечIдайла, бизнесменди микрофон кьуна:
- За и кьве лезги рушаз мехъерэгьлийрин патай разивал къалурзава, абурувай «Дидедин чIал» мани
лугьун тIалабзава.
Мани виридан рикIяй хьана, вири сад хьиз кьуьлиз эгечIна. Гьа икI, рушар мадни зур сятдин къене май-
дандал хьана.
Лезги руьгь квай мехъерикай хвешила хъфена зун: «ДекIени, вири бизнесменар лезгийрин адетрал рикI
алайбур хьурай.»
Муькуь юкъуз редакциядин ракIарихъ галай маничи рушар акурла мягьтел хьана зун. Абурун перишан
гьалди къалабулух кутуна захъ.
- Чун квехъ галаз чи дерт гьялиз атанвайди я, - лагьана рушари. Ахпа абуру накьанан мехъерик чпин кьи-
лел атай кьисадикай ихтилатна. Мехъерик эвернавай маничийриз 2 агъзур манатдилай 5 агъзур манат-
далди гьакъи ганвай. Гьарада вичел гьалтзавай къад декьикьада фонораммадалди мани лагьана, гьакъи
къачуна хъфенай. Бизнесменди виридаз разивал къалурна, абуруз пулар вугана рекье тунай. Ингье кас-
диз межлисдин тIалабуналди пудра мярекатдал чан гъайи, мугьманриз шадвилин гьиссер бахшай лезги
рушар сакIани рекье тваз кIанзавачир. Сятдин 12 хьанвай, анжах рушарихъ гьакъи агакьнавачир. Йифен
сятдин 1-дан зураз межлис чкIана, мугьманар хъфена. Мехъерин иесидилай гъейри касни амачиз акур
рушар регъуьла бизнесмендив агатна:
- Квехъ пул авачтIа, зарар авач, чи манияр квез пишкеш хьурай.
Хъвана чин кIекIре чин хьиз хьанвай касди ван хкажна:
- Куьне манияр заз кIандайвал лагьанач ман!
Къагьарди бамишарай рушар мад са гафни талана ракIар галайнихъ фена. Абур хутахун патал атанвай га-
дади – рушарикай садан нишанлуди маничийрин кефсуз гьалар гьасятда кьатIана:
- Куь хатурдихъ хкIурайди хьа-
нани? - жузуна ада.
Рушарин вилерин накъвар хъуьхъверал авахьна. Хъел акатай гадади залдиз гьахьна ван алаз жузуна:
- Вуж я мехъерин иеси?
Бизнесмен вилик экъечIайла гадади адан туьд кьуна:
- Рушар вучиз ширна вуна?
Бизнесмендин мукьвабуру ам жегьилдин гъиляй са гужалди къахчуна. Касдин ван зурзуна:
- Заз абурухъ галаз зарафат ийиз кIан хьана.
Ахпа ада гъил жибинда туна анай 600 манат пул акъудна.
- Ма стха, эвелдай рахайвал, гьарадаз 300 манат.
Ингье гадади пулар зарбдив касдин чинал гьалчна. Ахпа:
- Зазни вахъ галаз зарафат ийиз кIан хьана, - лагьана залдай экъечIна.
Рушари ихтилат кьилиз акъуднавай. Анжах зи вилерикай ара датIана а лезги мехъер карагзавай. Гьайифар
хьанвай заз. Зи рикIин тIални пашманвал, хъелни-шел сад садахъ какахьнавай. Яргъалди жув-жувал хтанач зун.
И вакъиадилай са йис кьван вахтар алатнава. Анжах гьелени адан заланвал, адан тIал алудиз жезвач завай.
Жуванбур усаларзавай ихьтин «ксар» зал тIимил гьалтнач. Ингье абуру са акьван рикI тIарнач зи. Вучиз лагьайтIа сада чинеба,
сада пIверкьвеба, сада пурча, сада кьулухъ авуна чпин крар. И касди лагьайтIа, масабурун вилик вичин халкьдин ве-
ледар усаларна. Вичин авайни авачир са хцин мехъерихъ вичин дидедин чIалал манияр лагьай рушар
пашманарна. Вуч лугьун ихьтин ла-матIриз?
Седакъет КЕРИМОВА
