Блог

     Вуна кьве гаф лагь, за вун вучтин кас ятlа лугьун. Им чи бубайрин мисал я. Сивяй акъудай са шумуд гафуналди инсандин акьулни къилихар кьатlуниз жеда. Алаз-алачиз, акатайвал рахадай, сивив къуьрер кьадай ксар акурла,  кlарабра тlал гьатда ви.

Гьар са межлисдин абур камаллу ихтилат я. Чурурна лугьузвай, камаллувилихъ ялзавай гафарикай тух жедач вун. Ингье кьве затlуни инсандин акьулдин кьеривиликай хабар гуда: нубат алачиз рахуни ва чка атайла гаф талуни. Сивиз аявал авун ва чка атайла гаф лугьун чи халкь чешнелу ийизвай къилих я. Маса гафуналди лагьайтlа, им лезгивилин кьилин шартl я. Гьа икl тирвиляй маса халкьарини чаз гьуьрмет ийида.

     Амма чахъ къенивал хьиз, дуьзенавал, крар тийижирвални ква. Дериндай фагьум тийиз гагь-гагь жуванбурухъ ваъ, чарабурухъ ялда чна. Бижвилерни гьиллебазвилер тийижирвиляй ятlа? Ништа. Ингье дуьзенавиликай туш зи ихтилат. Чи халкьдихъ мад са къилих ава: тlимил рахун, гафунин иеси хьун. Анжах чи алаз-алачиз рахадайбурукайни Аллагьди хуьрай.

     И дуьньяда мецин баладик акатда гзаф инсанар. Гьавиляй, гафарилай кири къачузвачтlани, абурухъ кьадар кlанда, лагьанай жеди чи бубайри.

     Са шумуд югъ инлай вилик АТV каналди лезги адетрихъ авсиятда са сюжет къалурзавай. Кцlар райондин Хьилерин хуьре мехъерик квай са журналистди хуьруьн дишегьлийривай чи адетар, ацукьун-къарагъунар хабар кьазвай. "Кlандатlа, лезги чlалалди рахух",- лагьана ам са къаридив агатна. "Исятда кьатlуди ада, дидед чlалалди гьикьван хъсандиз рахазватlа чи хьиливи бадеяр",- лугьуз фикирдай фена парабурун. Анжах журналистдиз терсеба килигна, "Заз лезги чlал чидайди туш" лагьана, яб телягъиз фена а къари. Гена гуьгъуьнлай са маса дишегьли лезгидалди чи адетрикай рахайди...

     Хайи чlал негь авур дишегьли акур жегьил журналист, гьакlни телевизордиз килигзавай са шумуд миллион инсан пагь атlана амукьна. Гьар хуьре са абдал жеда, гьа абдални мугьмандал гьалтда лугьуда чи бубайри. Амма им тек са абдалдин кар тушир.

Хьиливийри а юкъуз мад са кардалди чи кьил хура туна. Чай кlан хьайи журналистдин вилик эркекрин саягъда эрекьдин шуьше эцигна чи дишегьлийри. Рехне кутуна абуру лезги таватрик.

     Вуч тир инсанар икрагь авурди? Сад лагьайди, рахунин къайда. Мецел звер алаз, ван ацалтна, къалзавай саягъда луькlуьнун. Авайвал лугьун хьи, и жуьреда рахазвай дишегьлийрин кьадар къвердавай пара жезва. Зерифвал, хъуьтуьлвал, миливал амач cадбурун рахунрихъ. Кьвед лагьайди, столдин кlаникай эрекьдин шуьше акъудна мугьмандин вилик эцигун.

     Чи хуьрерани шегьерра дишегьлиди эрекь хъван дуьшуьшдин кар тир. Чи  абурлу, камаллу дишегьлийрини зи гафар тестикьарда. Ингье эхиримжи йисара мехъеррихъ итимри хьиз эрекьар  хъваз къал твазвай "блатной" лезги папарни пайда хьанва. Ихьтин папарин кьадар хуьрерани, шегьеррани къвердавай пара жезва. Межлисра абурун гьерекатар акурла чуьнуьх жез кlан жеда ваз.

     Эмансипация - вилик пад хуьз тежедай процесс я, вири дуьньядин дишегьлияр девирдихъ галаз камуна аваз физ алахъзава. Маса халкьарин векилар хьиз лезги дишегьлиярни фадлай кlвалахдив, илимдив эгечlнава. Авайвал лагьайтlа, савадлувал ва алакьунар пара хьунивай гзафбурун къилихарни къенибур жезва. Анжах садбуру вучиз ятlани девирдин хъсан крарихъ ваъ,  чlуру крарихъ ялзава.

     Чахъ тарихдин вири девирра халкьдик дамах кутур, кьегьалвилелди хайи чил, чlал, намус хвейи таватар хьайиди я. Абурун тlварцlиз леке гъидани гила чна?

     Са кардикайни лугьуз кlан я. Акатай касди халкьдин патахъай векилвал тавурай. Виляй аватун патал экрандай лагьай са шумуд гафни бес жезва. Гагь-гагь инсандин къапуна авайди, адан къилихарни гьа ихьтин гафаралди тайинарда. Гафар чурурна лугьун вирибурун буржи я. Гафар ава кьил хуьдай, гафарни ава кьил хадай. Чlуру гафар, мешреб алачир ихтилатар инсанда гуьлле хьиз акьада. Гьавиляй гафар иридра алцумна садра лугьун герек я. Куьрелди, руьгьдик хкlур тавуна, хъсандиз фагьум авуна лагьай гаф мас авайди жеда.

 

•