Bloq
Халкьдин манийрин сувар
И хабарди захъ лувар кутуна, вучиз лагьайтIа фестиваль тухун халкьдиз къуллугъ авунин са чешне я. Гаф авурди гафарин, кар авурди крарин иеси жеда лагьанай чи бубайри. Гьа и кардалди заз чиз, тешкилатчийриз виридаз баянариз кIан хьана жеди: чаз яцIу гафар ваъ, къени крар герек я.
Зазни а мярекатдин жюридик хьун теклифнава. РикIе са тIимил кьван хьайитIани халкьдиз кIанивал авай инсандивай аниз тефена эхиз жеч. Халкьдин манийрин суваривай къерех хьана акъвазиз женни?
Мярекат гьикI кьиле фида, адан дережа гьихьтинди жеда, и кьиляй лугьуз жедач. Ингье са кар шаксуз я: фестиваль тухузвайбур халкьдин манийриз, санлай чи медениятдиз икрамзавай ксар я.
Чи халкьдин манийрихъ эхиримжи йисара рехне кутунвайди, абур виляй-гъиляй вегьенвайди, кьвед-пуд сеняткардилай гъейри амайбуру абур акатайвал лугьузвайди, садбуру чи бубайрин и багьа эменнидиз инадзавайди фикирда кьуртIа, мярекат гьикьван гереклуди ятIа кьатIун четин туш.
500-далай гзаф халкьдин манияр авай лезгийрин маничийри санлай 150-дав агакьна манияр лагьанва. Бес амайбур гьикI хьурай? Амай манияр ни ва мус лугьуда?
Дуьньядиз виридалайни зарб макьам тир «Лезгинка» бахш авур са халкьдин харусенят къвердавай гуьнгуьнай акъатзава. Масадбуру ваъ, жуванбуру и гьалдиз гъанва ам. Гъилевайди ахъайна цававайдахъ калтугдайбур хьанва чакай. Чи гьар са макьам, гьар са мани кьилди са эсер тирди, гьарма садахъ вичин кьетIенвилер авайди, гьарма сад кутугайвал тамамарна кIанзавайди кваз кьазмач хайибуру.
РикI тIардай кар ам я хьи, Дагъустандин пешекар музыкадин бине кутур лезгийри къе халкьдин музыка пешекарвилелди вилик тухузвач.
Вичихъ халкь агуддай чIехи къуват авай чи халкьдин манияр гьикьван иербур ятIа, и хазинада гьихьтин жавагьирар къатканватIа гьайиф хьи, жегьил несилдиз са акьванни хъсандиз чизвач. Яшлу несилди лагьайтIа, эвелан хьиз и девлетдин таъсиб чIугвазмач. Садбуруз акI жеда хьи, лезги манияр вири зарб квайбур я. Ингье чи лирикадин манийрив къведайди авани? Бес санал лугьузвай манияр… Къафкъаздин маса халкьариз хордин манияр авачир береда чахъ мярекатра, мел-межлисра, суварра гьам дишегьлийри, гьамни итимри тамамардай, яни рушарини гадайри санал лугьудай цIудралди манияр авай. Чахъ зегьметдин, мехъеррин, суваррин, чара-чара мярекатрин кьилди манияр хьуни чи медениятдинни харусенятдин девлетлувиликай хабар гузва.
Гагь-гагь мел-межлисра, мярекатра жегьилривай чи манийрин тIварар гьисабун тIалабда за. Гьайиф хьи, абурун чирвилер 5-6 манидилай анихъ физвач. Гзафбурувай манийрин са куплет хьайитIани лугьуз жезвач. Ингье патан халкьарин манияр акьван хъсандиз лугьуда хьи, абуру. Парабуру патан манияр лезгидалди – метлеб, мана авачир гафаралди тамамарда.
Эхь, шехьдай гьалда ава чи манияр. Абур и гьалда тунвайбур лагьайтIа, масадбур туш, жуван маничияр я. Ван авайдани, авачирдани, музыкадай кьил акъатзавайдани, акъатзавачирдани абур акатайвал лугьузва. Абуру са кар кикIелай алудзава: халкьдин макьамар – руьгьдин хазина я. Ам квадарайтIа чна руьгь квадарда.
